Shaqiri për REL: Ndarja e shqiptarëve thellon çështjet në Luginën e Preshevës

Për shkak të vendimit të partive shqiptare në Luginën e Preshevës në jug të Serbisë që të shkojnë vetë në zgjedhjet e fundit parlamentare më 3 prill, mund të thellohen problemet me të cilat po përballet komuniteti shqiptar.

Në mbledhjen e mëparshme të Kuvendit të Serbisë, shqiptarët kishin tre deputetë, por tani kanë mbetur pa përfaqësues politikë në parlamentin serb.

“Kjo situatë do të na kthejë prapa dhe do të sjellë energji negative në mjedisin tonë. Nuk do të ketë zhvillim ekonomik, nuk do të ketë prosperitet,” tha për Radion Evropa e Lirë (RFE) Almin Shaqiri, nënkryetar i komunës së Preshevës.

Presheva, Medvegja dhe Bujanoci janë qytete në Serbinë jugore, të njohura më mirë si Lugina e Preshevës, ku jeton shumica e popullsisë shqiptare.

“Koalicioni i Shqiptarëve të Luginës” dhe lista “Alternativa për Ndryshim – Alternativa Demokratike Shqiptare” morën pjesë në zgjedhjet e fundit parlamentare të 3 prillit, por për shkak të pjesëmarrjes së ulët në votime, asnjëra nga këto dy lista zgjedhore të pakicës shqiptare nuk e kaloi pragun.

Përfaqësuesit e këtyre dy subjekteve politike më herët kanë thënë se nuk kanë dalë me listë të përbashkët për shkak të “ndryshimeve politike”.

Zhvendosja e përgjegjësisë për shkeljen e marrëveshjes

Në zgjedhjet e mëparshme të vitit 2020, partitë shqiptare u bashkuan falë një marrëveshjeje të arritur me ndërmjetësimin e ministrit të atëhershëm të Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Gent Cakaj.

Partitë shqiptare nga Lugina e Preshevës tani po e bartin fajin nga njëra tek tjetra për shkeljen e marrëveshjes.

“Janë ata që kanë nxjerrë marrëveshjen e Tiranës që akuzojnë Alternativën për Ndryshim, sikur ne jemi shkelur marrëveshjen”, tha Shaqiri, nënkryetar i Alternativës për Ndryshim.

Partia, e cila garoi në listën e Alternativave Demokratike Shqiptare, fitoi 3250 vota ose 0.09 për qind.

Sipas të dhënave të Komisionit Republikan të Zgjedhjeve të Serbisë, Koalicioni i Shqiptarëve të Luginës ka fituar 9630 vota ose 0.26 për qind.

Në krye të atij koalicioni është Shaip Kamberi, i cili nënvizon se fakti që lista e tij fitoi më shumë vota tregon se kush e shkeli marrëveshjen nga Tirana.

“Mundësitë ligjore, gjegjësisht lehtësimet për krijimin e partive politike, çojnë në fragmentim të skenës politike, sidomos në komunat ku jetojnë minoritetet, kjo prek drejtpërdrejt disa persona me aspirata politike, të cilët kanë më pak mbështetje, rreth 1000 vota, për të formuar parti. “, thotë Kamberi për RSE. Ai beson se uniteti mes partive shqiptare është prishur nga politika serbe, por nuk ka dashur të thotë se çfarë konkretisht do të thotë me këtë.

Kamberi ka qenë deputet i Kuvendit të Serbisë në mbledhjen e kaluar dhe fjalimet e tij kanë shkaktuar shpesh reagime.

Në tetor 2020, ai tha se “në Serbi u krijua një qeveri totalitare, të cilën Sllobodan Millosheviçi nuk e kishte”.

Kryetari i atëhershëm i Kuvendit të Serbisë, Ivica Daçiq e ka quajtur “provokim” prezantimin e Kamberit.

Belgzim Kamberi, njohës i zhvillimeve politike në Luginën e Preshevës, i cili është edhe kryetar i Këshillit për të Drejtat e Njeriut në Preshevë, thotë se ka pasur një “degradim” të marrëdhënieve mes shqiptarëve në Serbinë jugore. Sipas vlerësimit të tij, më parë ka pasur një rivalitet mes opsioneve politike në nivel lokal, por ai vëren se ka pasur një qëndrim të unifikuar ndaj Beogradit zyrtar.

“Sot (pozicioni) është i paqartë,” thotë ai.

Ai gjithashtu beson se partitë politike shqiptare duhet të kenë një plan për të përmirësuar pozitën e shqiptarëve në Serbinë jugore.

Kamberi vlerëson se qeveritë e Kosovës dhe Shqipërisë do të duhet të ndërhyjnë për të afruar qëndrimet e shqiptarëve me Serbinë.

Deri më tani për këtë çështje nuk janë deklaruar as Qeveria e Kosovës, as e Shqipërisë, por kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, nga buxheti për vitin 2022 ka ndarë dy milionë euro për Luginën e Preshevës.

Problemet e shqiptarëve të Luginës së Preshevës

Shqiptarët e Luginës së Preshevës janë ankuar tash e sa kohë për mosrespektimin e të drejtave të tyre nga zyrtarët serbë.

Edhe presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka deklaruar se Serbia me pasivimin e më shumë se 6 mijë adresave në Preshevë, Medvegjë në Bujanoc, ua ka mohuar shqiptarëve atje “të drejtën themelore të votës” në zgjedhjet e 3 prillit. Pasivizimin e adresave e ka vënë në dukje edhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti.

Mirëpo, Beogradi zyrtar asnjëherë nuk i ka komentuar publikisht këto akuza.

Edhe shqiptarët nga Lugina e Preshevës ankohen për mungesën e teksteve në gjuhën shqipe, ndonëse për këtë çështje u arrit një marrëveshje nëntorin e kaluar ndërmjet Ministrisë së Arsimit të Serbisë dhe Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve.

Ragmi Mustafa, kryetar i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Luginën e Preshevës, thekson se gjatë kësaj “pasigurie kolektive”, partitë politike duhet t’i tejkalojnë dallimet.

“Aderimi në Kuvendin e Serbisë nuk do të thotë se do të zgjidhen problemet e shqiptarëve, por do të thotë se ata do të kenë zë të fortë atje”, thotë Mustafa.

Nga ana tjetër, drejtori i Qendrës për Monitorim dhe Hulumtim në Preshevë, Kujtim Sadriu, beson se pozita e shqiptarëve nuk do të ndryshojë shumë nëse nuk kanë një përfaqësues në Kuvendin e Serbisë.

“Ata nuk kanë bërë asgjë për të zgjidhur problemet thelbësore në luginë”, tha ai për Radion Evropa e Lirë.

Regjistrimi zyrtar i kryer nga shteti në vitin 2011 tregon se rreth 6000 shqiptarë jetojnë në Serbi, por kjo nuk është një pasqyrë reale sepse shqiptarët në Serbinë jugore e bojkotuan regjistrimin në atë kohë.

Sipas vlerësimeve të bashkësisë ndërkombëtare, rreth 60.000 pjesëtarë të pakicës kombëtare shqiptare jetojnë në Serbi, kryesisht në komunat e Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës në Serbinë jugore.

Sipas të dhënave të organizatave joqeveritare dhe subjekteve politike lokale, rreth 20 mijë prej tyre janë shpërngulur në Kosovë për arsye të ndryshme.