Foreign policy: Trumpi po nxit kaos në Kosovë në kohën më të keqe të mundshme

Një krizë politike e inkurajuar nga Shtetet e Bashkuara kërcënon të përkeqësojë shpërthimin e koronavirusit, thuhet në një analizë të publikuar sot në Foreign Policy.

Administrata Trump ka mbjellë trazira politike në Kosovë pikërisht në momentin kur nevojitet qeverisje e qëndrueshme për t’u përballur me kërcënimin COVID-19. Sfida për t’iu përgjigjur shpërthimit në Kosovë është përmirësuar nga rënia e një votë mosbesimi të mbështetur nga SHBA që rrëzoi qeverinë e kryeministrit Albin Kurti në fund të marsit, pas më pak se dy muaj në pushtet.

Beteja politike e ka groposur Kurtin, i cili mbetet kryeministri i përkohshëm dhe favorizon zgjedhjet e reja, kundër presidentit Hashim Thaçi dhe disa prej aleatëve të tij parlamentarë, të cilët dëshirojnë të formojnë një qeveri të unitetit kombëtar që do të anonte Kurtin dhe partinë e tij Vetëvendosje, e cila bëri fushatë në një platformë antikorrupsion dhe ka bllokuar ndikimin e madh të Uashingtonit në çështjet e Kosovës

Thaçi drejtoi për një kohë të gjatë Partinë Demokratike të Kosovës, e cila doli nga UÇK-ja. Kështu, ka dalë një krizë kushtetuese se kush ka të drejtë të qeverisë vendin. Banorët e zemëruar në mbyllje në kryeqytet, Prishtinë, kanë marrë masa për të shuar enë dhe tigan për të protestuar kundër makinerive që rrëzuan qeverinë Kurti gjatë krizës së koronavirusit.

Ndërhyrja politike e administratës Trump në Kosovë është nxitur nga ajo që tani është një qasje e njohur për një politikë të jashtme të karakterizuar nga shmangia e aleatëve, vendimmarrja e udhëhequr nga operativë të afërt me Shtëpinë e Bardhë që anojnë diplomatët e karrierës, qartësisht motivet politike, dhe një mosrespektimi i të drejtave të njeriut.

SHBA ka inkuadruar largimin e Kurtit si një hap drejt një zgjidhje përfundim tare të pakapshme midis Kosovës dhe Serbisë.

Për dajakun e Uashingtonit, Kurti këmbënguli të mbajë tarifa 100 për qind të tregtisë serbe, të cilat si administrata Trump ashtu edhe Thaçi e konsideruan si një pengesë për avancimin e negociatave me Beogradin.

Për më tepër, Kurti kishte kundërshtuar idenë tejet polemike për shkëmbime të tokës ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për të arritur përparime në tryezën e bisedimeve. Administrata Trump është shprehur haptas për shkëmbimet territoriale, sikurse Thaçi dhe presidenti serb Aleksandar Vuçiq.

Meritat e shtytjes për një zgjidhje në këtë pikë dhe implikimet rajonale më të gjera të një shkëmbimi tokash, roli i SHBA-së për të mbështetur ofertën e Thaçit për të larguar Kurtin është kritikuar jo vetëm për rrezikimin e sovranitetit të Kosovës, por për ndërprerjen e qeverisjes gjatë pandemisë.

Politika e Trump është fajësuar gjithashtu për prishjen e marrëdhënies së Uashingtonit me aleatët kryesorë evropianë që kishin avokuar për nevojën për një udhëheqje të qëndrueshme dhe paralajmëroi kundër një ndërhyrje të tillë të rëndë gjatë kësaj pandemie.

Në shtëpi, administrata Trump është kritikuar ashpër nga Eliot Engel, kryetari i Komitetit të Punëve të Jashtme të Shtëpisë, për minimin e një drejtuesi demokrat të sapo zgjedhur vetëm kur qeveria duhet të përqendrohet në zhvillimin e një politike efektive për të adresuar emergjencën e vazhdueshme shëndetësore.

Mbështetja e SHBA për votimin e mosbesimit kundër Kurtit dhe për të ngritur Thaçin është shqetësuese edhe për një arsye tjetër. Ajo ngre mundësinë që administrata Trump mund të kërkojë të vijë në mbrojtjen e Thaçit duke ndërhyrë në punën e gjykatës speciale.

Duke punuar për largimin e Kurtit dhe duke hedhur mbështetjen e tij pas Thaçit, Shtetet e Bashkuara kanë sinjalizuar mbështetjen e saj të përtërirë të elitës politike të rojës së vjetër të Kosovës, shumë prej të cilëve janë të lodhur nga pjesëmarrja e pretenduar në abuzimet e të drejtave të njeriut dhe krimin e organizuar.

Gjatë fushatës së bombardimeve 78-ditore të NATO-s kundër Serbisë në 1999, Uashingtoni bashkëpunoi ngushtë me Thaçin, i cili më pas drejtoi krahun politik të UÇK-së.

Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj perëndimorë – së bashku me administratën e Kombeve të Bashkuara që qeverisnin Kosovën për dekadën e parë të pasluftës – vazhduan të mbështesin Thaçin dhe ish-komandantët e tjerë të UÇK, të cilët u kthyen si politikanë.

SHBA ka pasur ndikim substancial në Kosovë që nga intervenimi i NATO-s kundër Serbisë. Që nga atëherë SHBA-ja ka punuar ngushtë me partnerët evropianë për ta mbështetur vendin e ri. Në situatën aktuale, përfshirë Francën e Gjermaninë kundërshtuan rënien e Qev erisë Kurti, me shqetësimin për destabilizimin e Kosovës në kohë të pandemisë.

Vendimi i administratës Trump për mbështetjen për heqjen e Kurtit, mund të heqë mbështetjen e kosovarëve për SHBA-në.

Kosovarët të cilët deri tash kanë mbështetur SHBA-në për shkak të intervenimit të NATO-s dhe për shkak të pavarësisë, mund ta rikonsiderojnë këtë mbështetje.

Shumë kosovarë tashmë janë lodhur nga mbështetja e SHBA-së ndaj politikanëve të korruptuar të udhëhequr nga Thaçi, i cili ka dominuar politikën në Kosovë që pas përfundimit të luftës. Administrata Trump rrezikon rezervuarin e vullnetit të mirë të cilin e ka marrë në Kosovë për dy dekada, shkruan më tej në analizën e saj Foreign Policy.

Nga ajo që kemi parë nga kjo administratë është ndërhyrja politike në Kosovë e nxitur nga një i besueshëm i Trumpit, duke realizuar politika ad-hoc.

Në rastin e fundit kjo ka ndodhur edhe me Richar d Grenell, përvoja e të cilit në rajon është minimale, por si shumë kush në administratën Trump, është i prirë për t’i kënaqur ambiciet e një shefi tekanjoz dhe të vetë-vlerësuar.

Në këtë kapacitet, ai ka punuar ngushtë me Thaçin dhe Vuçiqin për të shtyrë përpara një marrëveshje paqeje. Në mars, Grenell ka pritur Thaçin dhe Vuçiqin në Shtëpinë e Bardhë me zyrtarë të lartë të pranishëm, përfundon shkrimi i Foreign Policy.